Modediëten. Welke zijn er? Wat zijn ze? En zijn ze een goed idee?
We horen ze wel vaker in de media: 'modediëten' of ook wel eens crashdiëten genoemd. Ze beloven ons hele mooie en vooral snelle resultaten. Maar is dit ook zo? Is het een goed idee om te starten met één van deze diëten? Lees het hieronder!
'Wat zijn ze?'
Een modedieet kan je herkennen als ze één of meerdere van volgende eigenschappen hebben:
- Ze beloven een snelle en effectieve oplossing (Vb:"Al je kilo's kwijt binnen een maand!")
- Ze waarschuwen voor het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen (Vb:"Eet zeker geen brood en aardappelen.")
- Ze bestaan uit eenvoudige en korte aanbevelingsteksten of voor-en-na-foto’s en anekdotes/getuigenissen als bewijs
- Ze bevatten lijsten met goede en slechte voedingsmiddelen
- Ze zijn ontworpen om aankoop van bepaalde "afslankproducten" te stimuleren
- Ze zijn niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek
- Ze verbieden één of meerdere voedingsgroepen (Vb:"Koolhydraten zijn 'not done'!)
'Zijn ze een goed idee?'
(Mode) diëten zullen op korte termijn zeker wat gewichtsverlies geven omdat je altijd wel iets moet schrappen. Dat schrappen, eenders welke voedingsgroep, zorgt voor een gewichtsdaling. "Iets schrappen" helpt jammer genoeg niet. Ons lichaam heeft zowel koolhydraten/eiwitten/vetten nodig om te overleven. Dus vroeg of laat zal ons lichaam hier weer naar snakken zowel fysiek als mentaal. Iets schrappen zorgt er psychologisch ook voor dat we er nog meer nood aan hebben. Bijvoorbeeld: "Ik mag volgens mijn dieet geen suiker meer eten... Geen chocolade meer voor mij... Neen! Geen chocolade..." Mentaal wordt dit gezien als straf/verboden (vrucht) waardoor we er juist meer en meer gaan naar snakken en we dit uiteindelijk (in grotere porties) gaan eten.
Bij (mode)diëten is het dus oppassen voor het jojo-effect. Dit treedt op bij herhaalde (of mislukte pogingen) om te vermageren waardoor men na tijdelijk gewichtsverlies achteraf terug gaat stijgen in gewicht. Dit kan zelf hoger gaan dan het initiële gewicht. Waarom? Omdat men heel snel gewicht gaat verliezen waardoor de energiebehoefte van je lichaam ook snel daalt door het verlies aan vetvrije massa (vocht, spiermassa). Omdat dit ‘snel’ gaat, krijgt men de tijd niet om gezonde voedingsgewoonten aan te leren en hervalt men in oude gewoonten, eens het gewenste gewichtsverlies is bekomen of eens het lichaam terug sterk vraagt naar de voedingsgroep dat je aan het mijden bent. Doordat je energiebehoefte zakt, zal energie makkelijker opgeslagen worden door het lichaam en zal vermageren moeilijker worden.
Om het jojo-effect tegen te gaan, is het dus belangrijk om ook een gezond eet- en levensstijl aan te leren. Een modedieet kan een hulp zijn om snel tot je streefgewicht te komen maar een gezonde voeding (en nieuwe gewoonten), met voldoende variatie en het eten van alle voedingsgroepen, is essentieel om dit gewicht te behouden.
Opgelet! Een modedieet kan zorgen voor voedingstekorten omdat er soms voedingsgroepen geschrapt worden. Pas hier dus zeker mee op! Doe dit eventueel onder begeleiding van een professional zodat tekorten vermeden worden.
'Enkele voorbeelden van modediëten.'
Er bestaat heel wat modediëten. Ze bestaat dan ook al jaren. Bijna elk jaar iets nieuws. Hieronder bespreek ik kort de modediëten waarvan je momenteel veel hoort.
- Intermitting fasting
Gedurende een bepaalde periode gaat men vasten (=niets eten), afgewisseld met periodes zonder beperkingen of met een lage caloriebeperking. Het gaat hierbij niet echt om wat je eet maar om wanneer je eet. Bijvoorbeeld: 8/16 -> je gaat 8 uur eten, 16 uur vasten. Het vasten zal zorgen voor een hogere insulinegevoeligheid en een stijging van het groeihormoon waardoor we sneller vet verbranden en er minder spierafbraak is. Ook is er een verhoogde afgifte van noradrenaline die ervoor zorgt dat we vet verbranden. Wel ervaart men vaak honger en voelt men zich slap in periodes van vasten waardoor men toch gaat grijpen naar iets. Het vasten kan ook je metabolisme vertragen omdat je lichaam in deze periode spaarzaam omgaat met hetgeen wat het wel krijgt. Voor de ene persoon heel misschien een optie, voor de andere persoon (zeker wanneer je honger lijdt) geen.
- Ketogeen dieet
Bij dit dieet gaat men een voedingsgroep uitsluiten, bij name de koolhydraten. Deze gaat men voornamelijk vervangen door meer vetten en eiwitten te eten. De energie-inname zou dan bestaan uit 75% vetten en 25% dierlijke eiwitten en koolhydraten.
De reden hiervan is dat wanneer we weinig koolhydraten gaan eten, het lichaam geen glucose meer gaat gebruiken als brandstof. In de plaats hiervan gaan ketonen, gevormd uit eiwitten en vetten, als brandstof dienen. Ook de reserves aan spier- en vetweefsel worden gebruikt om ketonen aan te maken.
Er wordt dus minder insuline aangemaakt in het lichaam waardoor de glucosespiegel beter is. De hogere inname van eiwitten en de ketonen zullen ervoor zorgen dat we minder honger zullen hebben. Ook wordt het hongerhormoon 'ghreline' minder aangemaakt. Vet wordt minder opgeslagen en meer afgebroken omdat het gebruikt wordt om ketonen aan te maken.
Opgelet! Er moet voldoende begeleiding zijn bij dit dieet! Wanneer de calorie-inname nog steeds hoog ligt door de hoge inname van vetten, zal men ook niet vermageren. Let ook goed op het soort vetten en gebruik de onverzadigde (goede) vetten! Bij een hoge inname aan verzadigde (slechte) vetten, verhoogd de kans op hart- en vaatziekten. Ook is de kans op nutritionele tekorten groot omdat men voeding met koolhydraten mijdt. Daarbij zijn veel voorkomende complicaties hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, duizeligheid, zwakte, gastro-intestinale ongemakken en vochtverlies.
PS: Koolhydraten zijn niets slecht hé. Lees dit in mijn blog over 'feiten en fabels rond koolhydraten'.
Ons lichaam heeft koolhydraten nodig om te overleven! Ook ons darmmicrobioom heeft deze nodig.
- Bloedgroepdieet
Afhankelijk van de bloedgroep, zijn voedingsmiddelen goed of niet goed voor een persoon. Dit dieet zal er niet voor zorgen dat je kilo’s gaat verliezen maar zou er voor zorgen dat je sneller zal vermageren. Afhankelijk van het type bloedgroep zouden bepaalde producten de spijsvertering ondersteunen of juist afweerreacties in het lichaam oproepen.
Opgelet! Dit dieet is niet gebaseerd op erkende wetenschappelijke inzichten. Daarbij is het moeilijk haalbaar omdat er in gezinnen meerdere bloedgroepen kunnen voorkomen en zou het omslachtig zijn om voor iedereen iets ander te koken. Ook kunnen tekorten optreden omdat bepaalde voeding wordt geschrapt.
Food Combining-dieet
Combinatiediëten baseren zich op het idee dat de verschillende enzymen die je nodig hebt om eiwitten, vetten en koolhydraten te verteren elkaar belemmeren. Ook wordt er gezegd dat de enzymen van twee verschillende voedingsgroepen het beste werken bij een andere pH. Wanneer je koolhydraatrijke en eiwitrijke voedingsmiddelen in één maaltijd combineert, zou je dus problemen krijgen.
Dit is echter een fout idee. De spijsvertering van vetten, koolhydraten en eiwitten gebeurt anders en vereist andere enzymen. Ze lopen dus volledig langs elkaar door.
Soms hoor je wel eens dat fruit eten na de maaltijd niet goed is, omdat dit zou beginnen gisten of zelfs rotten in je maag. Deze gisting is volledig normaal. De darmflora zorgt ervoor dat onverteerde resten van fruit en andere voedingsmiddelen gaan fermenteren. Enkel wanneer deze darmflora ontregeld is door stress, ziekte, een eenzijdige of te vette voeding of het gebruik van medicijnen, kunnen problemen bij de spijsvertering zich voordoen.
- Soepdieet
Bij het soepdieet gaat men "vetverbrandingssoep" eten, waar je zoveel mag van eten als je wil. Dit mag gecombineerd worden met bepaalde voeding, afhankelijk van de dag. De soep bevat amper calorieën waardoor je lichaam beroep gaat doen op je vetreserves om energie te vinden. Men gaat dus snel gewicht verliezen. Helaas is het gewicht dat men hier verliest, voornamelijk vocht en zal men weinig tot geen vet verliezen. Het jojo-effect kan dus optreden, ook omdat men de tijd niet krijgt om nieuwe en gezonde voedingsgewoonten aan te leren. Wanneer je dit dieet langer dan een week zou volgehouden, zouden voedingsstekorten kunnen optreden. Ook kunnen hoofdpijn, vermoeidheid, honger en een algemeen slap gevoel voorkomen.
Conclusie:
Diëten zullen misschien op korte termijn effect hebben, maar helpen niet op lange termijn gezien! "Diëten werken niet." lees je wel vaker. Het luisteren naar je lichaam, de manier waarop je naar jezelf kijkt, en respecteert, om zo je gewoonten en eet- en levensstijl aan te passen, werkt wel.
Niets weerhoudt jou om te starten met één van deze diëten. Weet wel dat hier heel wat gevolgen aan verbonden zijn en naast positieve effecten, kan het ook negatief uitdraaien. Bespreek dit steeds eerst even met iemand professioneel zodat je samen kan bekijken wat het beste is voor jou en je lichaam.